Bron warmtepomp: lucht, bodem of water?

Een warmtepomp haalt tot 80% van zijn energie uit natuurlijke bronnen, in tegenstelling tot een traditionele cv-ketel. De drie belangrijkste bronnen zijn: buitenlucht, aardbodem en grondwater. Maar welke soorten warmtepompen horen bij welke bron? Wat kosten ze? En vooral: welke optie past het best bij jouw woning? In dit artikel ontdek je alles over de verschillende warmtepompbronnen.

Ga snel naar:
OPTIE 1 = lucht als warmtepomp bron
OPTIE 2 = bodem als warmtepomp bron
OPTIE 3 = water als warmtepomp bron

Welke bron voor een warmtepomp kies ik het best?

Cv-ketels op fossiele brandstoffen zijn een technologie van het verleden. Om onze woningen duurzaam en energiezuinig te verwarmen, behoort de toekomst toe aan de warmtepomp. Bovendien bestaat er een geschikte warmtepomp voor elke woning, zelfs als je huis of appartement nog niet optimaal geïsoleerd is.

Maar welke bron voor een warmtepomp ipast het beste bij jouw situatie? Dat hangt vooral af van de volgende factoren:

• Nieuwbouw of renovatie: bij een nieuwbouw ben je verplicht om voor een volledig elektrische warmtepomp te kiezen. Een gasaansluiting is namelijk verboden en een hybride warmtepomp is dus niet mogelijk. Of je best kiest voor een bodembron warmtepomp of voor een lucht warmtepomp hangt vooral af van je woning en je budget. Bij een renovatie is het wel nog mogelijk om voor een hybride warmtepomp te kiezen.
• Beschikbaar budget: een lucht warmtepomp is budgetvriendelijker dan een warmtepomp die gebruik maakt van bodemwarmte. Die laatste haalt wel een constanter en beter rendement, maar je moet er het benodigde budget voor kunnen vrijmaken.
• Persoonlijke voorkeuren: wil je ook je woning actief koelen met je warmtepomp? Dan is een lucht warmtepomp geschikter dan een warmtepomp met bodemwarmte. Of zoek je enkel naar een oplossing om je sanitair water te verwarmen? Dan heb je een warmtepompboiler nodig. Je persoonlijke wensen spelen dus ook een rol bij de keuze van de warmtepomp bron.
• Beschikbare ruimte: heb je voldoende ruimte rond je woning? Dan kan je eventueel een horizontaal buizennetwerk plaatsen voor een warmtepomp met bodemwarmte als bron. Heb je minder plaats? Dan kan je ook verticale bronboringen laten uitvoeren voor zo’n aardwarmtepomp. Of je kiest voor een lucht warmtepomp met een buitenunit.

Gericht advies over de beste warmtepomp voor jouw woning? Ga dan zeker te rade bij een erkende warmtepomp-installateur actief in je regio. Die komt graag bij je langs om jouw situatie in te schatten en je te adviseren over je mogelijkheden. Start je aanvraag hier!

OPTIE 1 = lucht als warmtepomp bron

De meest geplaatste warmtepompen gebruiken de buitenlucht als natuurlijke warmtebron. Die doen dat met een buitenunit die de warmte aan de buitenlucht onttrekt (zie foto boven). Er bestaan meerdere types lucht warmtepompen:

• Lucht-water warmtepomp: dit type onttrekt warmte aan de buitenlucht om je cv-water en eventueel zelfs je sanitair water en zwembadwater te verwarmen. Zo’n warmtepomp is geschikt voor zowel nieuwbouw als een duurzame renovatie.
• Lucht-lucht warmtepomp: ook dit type gebruikt de buitenlucht als bron, maar de afgifte van de warmte verschilt. Zo’n systeem geeft de warmte af aan de lucht in je woning in plaats van aan je cv-water. Eigenlijk gaat het om een airco die je ook gebruikt om woonruimtes bij te verwarmen.
• Hybride warmtepomp: dit is een combinatie van een klassieke lucht-water warmtepomp en een gasketel. Op de meeste momenten verwarm je met je warmtepomp, maar de gasketel springt bij als dat nodig is. Zo’n hybride systeem kan je ook gebruiken als je woning nog niet optimaal is geïsoleerd.

Voor- en nadelen van lucht als warmtepomp bron

• Budgetvriendelijker dan geothermische warmtepompen: een lucht warmtepomp kost flink minder dan een geothermische warmtepomp. Als je budget beperkter is, kies je duidelijk het best voor deze optie.
• Geschikt voor zo goed als elke woning: een klassieke lucht warmtepomp kan voor nieuwbouw, maar een hybride warmtepomp is dan weer geschikt voor matig geïsoleerde bestaande woningen. Kortom, met lucht als warmtepomp bron kan je elk mogelijk project realiseren.
• Makkelijk om te plaatsen: een lucht warmtepomp is relatief makkelijk te plaatsen met een buitenunit en een binnenunit. Er zijn geen dure bronboringen voor de warmtepomp nodig en er komen ook geen graafwerken bij kijken. Zo blijven ook de kosten beperkter.

• Lager rendement dan aardwarmtepomp: lucht als bron voor een warmtepomp heeft een minder constante temperatuur dan de aardbodem of grondwater. Daardoor haalt zo’n lucht warmtepomp ook een minder hoog rendement dan een geothermische warmtepomp.
• Buitenunit nodig aan de woning: bij een lucht warmtepomp heb je een buitenunit nodig die de warmte uit die buitenlucht haalt. Sommige mensen vinden zo’n unit ontsierend. Bij een geothermische variant heb je zo’n buitenunit niet nodig.

Gemiddelde kosten lucht warmtepomp

De prijs voor een lucht warmtepomp hangt in eerste instantie af van het type. Daarnaast spelen vooral het vereiste vermogen, de complexiteit van de installatie, het merk, … een rol. Gemiddeld mag je rekenen op de volgende richtprijzen:

Lijkt een lucht warmtepomp de meest geschikte keuze voor jouw woning? Een erkende installateur actief in jouw regio geeft je graag gericht advies. Zo maak je zeker de juiste keuzes voor jouw toekomstige warmtepomp. Ontvang nu gratis advies op maat!

OPTIE 2 = bodem als warmtepomp bron

Dit type warmtepomp gebruikt bodemwarmte om jouw woning duurzaam en energiezuinig te verwarmen. Het gaat om een gesloten systeem dat met een warmtewisselaar de warmte onttrekt aan de aardbodem of aan het grondwater. Dat kan met een horizontaal of verticaal systeem:

• Horizontaal systeem: met een buizennetwerk op ongeveer 1,5 m diepte onttrekt de geothermische warmtepomp warmte aan de aardbodem rond je woning. Je hebt dus een behoorlijk groot stuk grond nodig zonder verharding.
• Verticaal systeem: voor dit systeem zijn diepe putboringen nodig om leidingen in te plaatsen. Op die manier haalt de warmtepomp warmte uit het grondwater. Dit geothermische systeem is vooral aangewezen als er minder grond rond je woning beschikbaar is.

Voor- en nadelen van bodem als warmtepomp bron

• Optimaal rendement: de warmte van de aardbodem en het grondwater is het hele jaar door vrij constant. Het gevolg is dat de warmtepomp minder hard moet werken om warmte op te wekken. Zo geniet je van het best mogelijke rendement.
• Geen buitenunit nodig: de buizen en leidingen van dit type warmtepomp bevinden zich ondergronds. Je moet dus geen buitenunit rond je woning plaatsen.

• Duurder dan een lucht warmtepomp: de kosten voor een geothermische warmtepomp lopen flink hoger op dan voor een lucht warmtepomp. De bodem of het grondwater als bron voor je warmtepomp is dus enkel een optie als je voldoende budget hebt.
• Vooral voor totaalrenovaties en nieuwbouw: voor een gewone vervanging van je cv-ketel is een lucht warmtepomp meer geschikt dan een aardwarmtepomp. Die laatste zijn vooral een interessante optie bij een nieuwbouwproject of een totaalrenovatie.
• Grote werkzaamheden rond de woning: zeker bij een horizontaal buizennetwerk in de bodem rond je woning zijn er grote graafwerken nodig. Dergelijke werken verklaren ook de hogere prijs voor zo’n aardwarmtepomp. Een lucht warmtepomp plaatst een installateur veel sneller.
• Niet altijd mogelijk: bij diepe bronboringen voor een warmtepomp is eerst een bodemonderzoek vereist en je hebt ook een vergunning nodig. En bij een horizontaal captatiesysteem hangt het rendement ook af van het type bodem. Kortom, het is niet gegarandeerd dat zo’n systeem mogelijk is voor je woning.

Gemiddelde prijs grond-water warmtepomp

De prijs voor een geothermische warmtepomp schommelt tussen 15.000 en 30.000 euro (excl. btw, incl. installatie). De precieze kosten hangen vooral af van het type, het vereiste vermogen, de moeilijkheidsgraad van de werken, …

Wil jij een geothermische warmtepomp plaatsen? Vergelijk dan zeker eerst de prijzen, adviezen, … van meerdere erkende installateurs actief in jouw buurt. Start hier je offerteaanvraag!

OPTIE 3 = water als warmtepomp bron

Net als een gewone geothermische warmtepomp haalt dit systeem warmte uit het grondwater. Alleen gaat het hier om een open systeem in plaats van een gesloten systeem. Wat dat betekent? Deze warmtepomp pompt warm grondwater op via een pompput. Als de warmte is afgegeven, gaat het afgekoelde water weer de grond in via een retourput.

Voor- en nadelen van grondwater als warmtepomp bron

• Hoog en constant rendement: net als de aardbodem heeft grondwater een veel constantere temperatuur dan de buitenlucht. Daardoor haal je met dit type geothermische warmtepomp logischerwijs ook een hoger rendement.
• Erg compact systeem: voor deze warmtepomp zijn geen grote graafwerken nodig. Het volstaat om 2 diepe putten te boren. Daardoor is het een veel compacter systeem dan een bodembron warmtepomp.
• Kan ook passief koelen: met geothermische warmtepompen kan je in de zomer ook koud water door de cv-leidingen laten lopen. Op die manier zorg je voor een passieve koeling. Let wel op: dat gaat minder snel dan de actieve koeling van een aircosysteem.

• Diepteboringen nodig: door de bronboringen voor deze warmtepomp loopt het prijskaartje wel op. Zo’n water-water warmtepomp komt dan ook behoorlijk duurder uit dan een lucht warmtepomp.
• Minder geschikt voor woningen: een open bron warmtepomp is meer geschikt voor bedrijven en grotere gebouwen. Voor woningen komt het veel minder voor dat een warmtepomp daadwerkelijk grondwater oppompt. Bij gewone huizen is een systeem met een warmtewisselaar veel couranter.
• Vergunning nodig: net als bij een geothermische warmtepomp met een gesloten bron is ook hier een bodemonderzoek en een vergunning nodig. In tegenstelling tot een lucht warmtepomp kan je dus niet zomaar met de installatie beginnen.

Gemiddelde prijs van water-water warmtepomp

Ook dit type geothermische warmtepomp is duurder dan een lucht warmtepomp. Gemiddeld mag je uitgaan van een prijs van 15.000 tot 20.000 euro (excl. btw, incl. installatie). Ook hier zal die prijs variëren volgens het benodigde vermogen, de putboringen, …

Overweeg je om een geothermische warmtepomp te plaatsen? Laat je dan eerst grondig adviseren door een erkende installateur die gespecialiseerd is in dit type systeem. Ontvang nu gratis advies op maat!

Enkele veelgestelde vragen over de bron van een warmtepomp

Twijfel je nog over de meest geschikte bron voor jouw warmtepomp? Een erkende installateur informeert je graag over alle mogelijkheden voor jouw woning of bedrijf. Ook hieronder beantwoorden we nog kort enkele veelgestelde vragen:

• 
  
  Wat is het verschil tussen een open en gesloten bron voor een warmtepomp?
  Bij een open bron warmtepomp pompt het systeem grondwater diep uit de aarde naar omhoog om er zo warmte aan te onttrekken. Een gesloten bron warmtepomp werkt anders. Daar zit een warmtewisselaar (met een speciale koelvloeistof) in de grond die de warmte uit de bodem of het water haalt. Kortom, het grondwater blijft dus in de grond. Bij woningen gaat het bijna altijd om zo’n gesloten bron.
• 
  
  Wanneer is een bronboring voor een warmtepomp nodig?
  Enkel voor een geothermische warmtepomp met grondwater als bron zijn bronboringen nodig. Dankzij deze putboringen pompt het systeem dan grondwater op naar boven (open systeem) of brengt een installateur een warmtewisselaar in de grond om warmte uit het grondwater te halen (gesloten systeem).
• 
  
  Zijn er nog andere bronnen voor een warmtepomp mogelijk?
  Op dit moment zijn de buitenlucht, de aardbodem en het grondwater de voornaamste bronnen voor een warmtepomp. Maar nieuwe technologieën zijn wel degelijk in ontwikkeling. Ook PVT-panelen (combinatie van zonnepanelen en zonnecollectoren voor een zonneboiler) kunnen bv. dienen als warmtebron voor warmtepompen. Dergelijke panelen onttrekken warmte aan de zon en de buitenlucht. Bovendien is er geen buitenunit nodig en ook geen bronboringen. Het is wel nog een nieuwe technologie, maar de eerste resultaten blijken veelbelovend.